czwartek, 19 czerwca 2014

Teksty obowiązkowe (gimnazjum) - Henryk Sienkiewicz (Krzyżacy lub Quo Vadis lub Potop) POZYTYWIZM

Krzyżacy

Czas akcji : 1399 – 1410

Miejsca akcji : Tyniec, Mazowsze, Spychowo, Malbork, Ciekanów, Szczytno, Kraków, Grunwald


Bohaterowie:

*pierwszoplanowi – Zbyszko i Maćko z Bogdańca, Jurand ze Spychowa, Danusia Jurandówna, 
Jagienka

*drugoplanowi – Krzyżacy, Hlawa, Władysław Jagiełło, Ksiądz Kaleb

Plan wydarzeń:

1.Pojawienie się w gospodzie „Pod Lutym Turem” Maćka i Zbyszka
2.Przybycie księżnej Anny z orszakiem
3.Ślubowanie Zbyszka
4.Uwięzienie Zbyszka z powodu ataku na posła krzyżackiego



Teksty obowiązkowe (gimnazjum) - Adam Mickiewicz – Dziady cz. II ROMANTYZM

Plan wydarzeń:

1)Rozpoczęcie obrzędu Dziadów
2)Wezwanie duchów lekkich
3)Pouczenie wygłoszone przez duchy lekkie
4)Wezwanie duchów ciężkich
5)Opowieść Kruka o okrucieństwie pana
6)Opowieść Sowy o bezlitosnym panu
7)Pouczenie i przestroga, jaką wypowiada widmo Złego Pana przed zniknięciem
8)Wezwanie duchów pośrednich
9)Pouczenie wygłoszone przez ducha Zosi
10)Koniec Dziadów i przybycie tajemniczego Widma



Teksty obowiązkowe (gimnazjum) - Aleksander Fredro – Zemsta ROMANTYZM

Dramat → komedia

Temat utworu: intrygi bohaterów związane z wieloletnim, zaciekłym sporem między dwoma sąsiadami – Cześnikiem Raptusiewiczem i Rejentem Milczkiem - utwór opiera się głównie na kontraście charakteru tych postaci.

Wątki poboczne „Zemsty” to 
*dzieje miłości Klary i Wacława
*plany małżeńskie Cześnika
*dzieje komicznego Papkina.

Zemsta” jest też obrazem polskiej szlachty – kłótliwej, przewrażliwionej na punkcie swojego honoru, zdolnej do walki „na śmierć i życie” o byle błahostkę. Autorowi udało się więc w lekkiej i przystępnej postaci przemycić do utworu obraz typowo szlacheckich wad.


Teksty obowiązkowe (gimnazjum) - Ignacy Krasicki (wybrane bajki) OŚWIECENIE



Celem każdej z bajek jest przekazanie czytelnikowi morału – pewnej uniwersalnej mądrości, pouczenia. Stąd dobór uniwersalnych, typowych czy charakterystycznych bohaterów.

PTASZKI W KLATCE

"Czegóż płaczesz? - staremu mówił czyżyk młody -
Masz teraz lepsze w klatce niż w polu wygody".
"Tyś w niej zrodzon - rzekł stary - przeto ci wybaczę;
Jam był wolny, dziś w klatce - i dlatego płaczę".



* krótki dialog między dwoma czyżykami

*oba znajdują się w klatce, przy czym stary czyżyk trafił do niej niedawno, a młody jest w niej od zawsze

*Tematem utworu jest wolność. Dla młodego czyżyka nie ma ona większej wartości ze względu na to, że żyje w klatce, nie musi martwić się o jedzenie ani obawiać drapieżników.



Teksty obowiązkowe (gimnazjum) - Jan Kochanowski (Treny: V, VII, VIII oraz wybrane fraszki) RENESANS

Treny to cykl XIX utworów, tworzących całość. Zgodnie z wymogami gatunku, w całym cyklu pojawiają się kolejno wątki: żalu, opłakiwania straty, pochwał zalet zmarłej, pocieszenia i ukojenia bólu (napomnienia). Jest to najpopularniejsze polskie dzieło dotyczące problematyki śmierci, utraty ukochanej osoby „Treny” to nie tyle opowieść o zmarłej córce Kochanowskiego - Urszulce, ile historia rozpaczy jej rodziców (przede wszystkim ojca). To ojciec – i jednocześnie poeta – jest pierwszoplanowym bohaterem cyklu trenów.


TREN V


Jako oliwka mała pod wysokim sadem
Idzie z ziemie ku górze macierzyńskim szladem,

Jeszcze ani gałązek, ani listków rodząc,
Sama tylko dopiro szczupłym prątkiem wschodząc;
Tę, jesli ostre ciernie lub rodne pokrzywy
Uprzątając, sadownik podciął ukwapliwy,
Mdleje zaraz, a zbywszy siły przyrodzonej,
Upada przed nogami matki ulubionej.
Takci sie mej namilszej Orszuli dostało:
Przed oczyma rodziców swoich rostąc, mało
Od ziemie sie co wznióswszy, duchem zaraźliwym
Srogiej śmierci otchniona, rodzicom troskliwym
U nóg martwa upadła. O zła Persefono,
Mogłażeś tak wielu łzam dać upłynąć płono?


niedziela, 15 czerwca 2014

Powtórka ze szkoły podstawowej


wyraz – słowo

głoska - najmniejszy, niepodzielny artykulacyjnie i słuchowo element mowy ludzkiej; dźwięk mowy

litera - znak graficzny głoski, właściwy pismom alfabetycznym

sylaba - naturalna jednostka artykulacji, której ośrodkiem jest samogłoska; zgłoska

zdanie - uporządkowana grupa wyrazów, która zawiera zrozumiałą informację


sobota, 14 czerwca 2014

zakres z gimnazjum; świadomość językowa 2


Przecinek stawiamy w zdaniach:
*wynikowych
*przeciwstawnych

Przecinka nie stawiamy w zdaniach:
*łącznych
*rozłącznych

ŚREDNIK
*Średnik stawiamy w celu oddzielenia samodzielnych części wypowiedzenia, w miejscach, w których oddzielenie kropką byłoby zbyt silne, a oddzielenie przecinkiem niewystarczające (średnik często stosuje się przy wymienianiu w podpunktach, w definicjach encyklopedycznych).
*Średnik należy umieścić również w zdaniach zawierających rozbudowane wyliczenia, w których wielokrotnie użyto przecinków

*Średnik używany jest najczęściej w rozbudowanych wypowiedzeniach złożonych